გარშემომყოფებთან კომუნიკაცია ჩვენს მენტალურ ჯანმრთელობაზე დიდ გავლენას ახდენს. ის, თუ როგორ ვინარჩუნებთ ურთიერთობებს, ვქმნით ახალ კავშირებს და გამოვხატავთ საკუთარ სურვილებს, მნიშვნელოვნად განსაზღვრავს ჩვენს ადგილს საზოგადოებაში.
კომუნიკაციის ფორმას, როდესაც ადამიანები თავიანთ პოზიციას თავდაჯერებულად გამოხატავენ და, იმავდროულად, პატივს სცემენ სხვის აზრს, ასერტულ კომუნიკაციას უწოდებენ. ამ დროს, ადამიანს გააზრებული აქვს საკუთარი საზღვრები და შეუძლია საკუთარი პოზიციის დაცვა სხვის მიმართ გამოხატული აგრესიის გარეშე.
ამ სტატიაში გაგიზიარებთ 5 წესს, რომელიც ასერტული კომუნიკაციისთვისაა დამახასიათებელი:
წესი #1. ჩამოაყალიბეთ ჯანსაღი საზღვრები - ჯანსაღი კომუნიკაცია საკუთარი ღირებულებების გაანალიზებით და ჯანსაღი საზღვრების ჩამოყალიბებით იწყება. ამ დროს, ადამიანებს შეუძლიათ თქვან „არა“ დანაშაულის შეგრძნების გარეშე, და დაიცვან საკუთარი პრინციპები ისე, რომ არ გაიფუჭონ ახლო ურთიერთობები გარშემომყოფებთან. სამხრეთ კაროლინის მენტალური ჯანმრთელობის ჟურნალიც Psych Central სწორედ ასე განმარტავს ასერტულობას: ეს არის კომუნიკაციის ფორმა, რომელიც ადამიანს იცავს პროფესიული გადაწვისა და საკუთარი სურვილების სრულად უგულებელყოფისგან, სანაცვლოდ კი, ჯანსაღი ურთიერთობების შენარჩუნებაში ეხმარება.
წესი #2. გაუზიარეთ, რას განიცდით კომუნიკაციისას - ხშირად, განსაკუთრებით თუ საქმე კონფლიქტურ სიტუაციას ეხება, ადამიანები ერთმანეთის დადანაშაულებას ვიწყებთ, რაც ერთგვარად თავდაცვისკენაც გვიბიძგებს და მდგომარეობას კიდევ უფრო ამძაფრებს. იმის ნაცვლად, რომ ადამიანი დავადანაშაულოთ, უმჯობესია, მას ემოცია „მე ვგრძნობ“ ფორმით გავუზიაროთ. აუხსენით, როგორ გაგრძნობინებთ თავს მათი სიტყვები/ქმედებები და რას განიცდით ამ დროს.
წესი #3. მოერიდეთ განზოგადებას - ისეთი ზოგადი სიტყვები, როგორებიცაა „ყოველთვის“, „არასდროს“ (მაგალითად, „შენ ყოველთვის აგვიანებ“, „შენ არასდროს მისმენ“) ურთიერთობას ხშირად აზარალებს. ამის ნაცვლად, ეცადეთ დააკონკრეტოთ, რა სიტყვებმა ან ქმედებებმა გამოიწვიეს თქვენში აღელვება. მაგალითად: „როცა შენ აგვიანებ ხოლმე“, „როცა შენ ტელეფონზე არ მპასუხობ...“ და ა.შ.
წესი #4. აუხსენით, რა აღძრავს თქვენს ემოციებს - იმის ნაცვლად, რომ ყურადღება თანამოსაუბრის ნაკლზე გაამახვილოთ, აუხსენიით რატომ აღძრავს თქვენში მისი სიტყვები/ქმედებები კონკრეტულ ემოციას. მაგალითად: „როცა შენ აგვიანებ და ტელეფონზე არ მპასუხობ, ძალიან ვნერვიულობ და ვღიზიანდები“, „როცა ჩვენს საერთო გეგმებს არ ითვალისწინებ, შთაბეჭდილება მრჩება, რომ შენთვის ნაკლებად პრიორიტეტული ვარ“, და ა.შ.
წესი #5. შესთავაზეთ ალტერნატივა - მას შემდეგ, რაც პრობლემის იდენტიფიცირებას თანამოსაუბრის განსჯისა და დადანაშაულების გარეშე შეძლებთ, შესთავაზეთ ქმედების ალტერნატივა. ამასთან, დარწმუნდით, რომ თანამოსაუბრემ თქვენი ნათქვამი გაიგო და მზადაა ცვლილებებისთვს. მაგალითად, უთხარით: „მესიამოვნება, თუ მომავალში შეხვედრაზე აღარ დააგვიანებ, შეგიძლია გაითვალისწინო?“
გახსოვდეთ, რომ ჯანსაღი კომუნიკაცია სწორედ მკაფიოდ განსაზღვრული და გააზრებული პირადი საზღვრებით იწყება, ამიტომ პირველ ეტაპზე, ყურადღება მიაქციეთ საკუთარ პრიორიტეტებს, ღირებულებებსა და გადაწყვეტილებებს, ამის შემდეგ კი, დააკვირდით თქვენს თავს უშუალოდ კომუნიკაციის პროცესში - კერძოდ, იმას, თუ კომუნიკაციის რა სტილს იყენებთ, როგორ იქცევით განსხვავებულ სიტუაციებში, როდის ღიზიანდებით და ხდებით მეტად აგრესიული თუ დამთმობი, აქტიური თუ პასიური და ა.შ.